Bykownia. Czwarty Cmentarz Katyński. Ostatni świadkowie

DOROTA PAWLAK – telewizyjna dziennikarka śledcza, badająca głównie zagadnienia w obszarze społecznym. W latach 2000-2001 realizowała serial dokumentalny na temat przemytu ludzi. W 2008 roku nominowana do nagrody Grand Press za wywiad z kobietą, która oskarżyła o gwałt prezydenta Olsztyna. Dziennikarka ujawniła przemoc sióstr zakonnych wobec niepełnosprawnych dzieci w Domu Pomocy dla Dzieci i Młodzieży Zgromadzenia Sióstr Rodziny Maryi w Studzienicznej. Jest laureatką nagrody przyznanej przez Fundację im. Hanki Bożyk za ratowanie życia ludzkiego. W zainteresowaniach dziennikarki pozostaje także eksploracja tematyki z zakresu II wojny światowej. Jest autorką I wydania książki „Bykownia. Czwarty Cmentarz Katyński. Ostatni Świadkowie”, (Warszawa 2021) oraz autorką wojennej biografii rodzinnej, pt. „599 i Pestka”, (Warszawa 2020). Książka opisuje losy Jadwigi Wyszomirskiej-Franczak – żołnierki 2 Korpusu Armii Andersa oraz Romana Franczaka – żołnierza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, który przeszedł szkolenie „Cichociemnych” w ośrodkach sił specjalnych w Szkocji. Jest wielką miłośniczką gór.

„Bykownia. Czwarty cmentarz katyński. Ostatni świadkowie” to II wydanie książki przygotowanej z myślą o 85. rocznicy zbrodni katyńskiej. Opowieść o cmentarzysku w Bykowni ogniskuje się wokół historii zacierania śladów dotyczących masowych egzekucji polskich oficerów dokonywanych przez NKWD w tajnych kijowskich więzieniach. Podczas gromadzenia materiału miałam niepowtarzalną okazję usłyszeć relacje mieszkańców wsi Bykownia – świadków tworzenia ściśle strzeżonej strefy tajnych pochówków oraz zatajania zbrodni przez NKWD i KGB. Wyjątkowo cenne świadectwo historyczne stanowią archiwa z okresu prac ekshumacyjno-badawczych cmentarza oraz unikatowe dokumenty dotyczące zakulisowych starań pozyskania przez Polskę tzw. ukraińskiej listy katyńskiej. Jest to korespondencja pomiędzy polskimi oraz ukraińskimi i rosyjskimi specsłużbami. II wydanie książki poszerzyłam także o losy wojenne spoczywającego w Bykowni Stefana Didyka oraz zesłanych kresowian: braci Poważyńskich, rodziny Polak oraz lwowskiej sopranistki – Marji Stepowej-Karpiak. Istotną część książki stanowią przejmujące wspomnienia dzieci oficerów. Wśród nich są zesłańcy oraz podopieczni sierocińca w Omsku. Ich losy udało się odtworzyć, tak na podstawie bezpośrednich relacji, jak i archiwów oraz wpisów i rysunków zamieszczanych przez dzieci w pamiętnikach. Ukoronowaniem prac polsko-ukraińskiej grupy badawczej oraz politycznych i dyplomatycznych starań polskiego rządu stał się imienny cmentarz polskich ofiar zbrodni NKWD. Uroczyste otwarcie czwartego cmentarza katyńskiego w Bykowni, z udziałem prezydentów Polski i Ukrainy, nastąpiło 21 września 2012 roku.

Autor: Pawlak Dorota(o autorze)

Data premiery: 2024-11-12